ΚΑΦΕ ΔΑΣΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΣΙΝΟ ΛΙΒΑΔΙ
Ένα παιχνίδι επιβίωσης για καλά προσαρμοσμένους οργανισμούς
Ο Δαρβίνος στο 5χρονο ταξίδι του με το πλοίο Beagle συνέλλεξε πλήθος πληροφορίες και πλούσιο υλικό. Με βάση τις πληροφορίες του διατύπωσε κάποιες παρατηρήσεις και συμπεράσματα που τον οδήγησαν στην διατύπωση της θεωρίας της Φυσικής Επιλογής.
Θα προσπαθήσουμε μέσα από μια διασκεδαστική προσομοίωση να καταλήξουμε και εμείς σε ανάλογα συμπεράσματα που θα μας οδηγήσουν στην κατανόηση του τρόπου δράσης της Φυσικής Επιλογής
Στόχοι του μαθήματος
- Να παρατηρήσουμε και καταγράψουμε τις αλλαγές που συμβαίνουν στους οργανισμούς ενός οικοσυστήματος.
- Να συμπεράνουμε τις αιτίες αυτών των αλλαγών με βάση τις παρατηρήσεις.
- Να μπορέσουμε να προβλέψουμε (σε κάποιες περιπτώσεις) τις πιθανές αλλαγές στους οργανισμούς ενός οικοσυστήματος.
Λίγα λόγια για την προσομοίωση
Οι προσομοιώσεις είναι ένας καλός τρόπος να απλοποιούμε ένα σύνθετο πρόβλημα ή να παρατηρήσουμε ένα φαινόμενο το οποίο δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε στη φύση ή δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε πειραματικά. Μέσω της προσομοίωσης, μπορούμε να παρατηρήσουμε την εξέλιξή του και να καταλήξουμε σε κάποια συμπεράσματα. Εδώ θα επιχειρήσουμε, με βιωματικό τρόπο, να παρατηρήσουμε πως η Φυσική Επιλογή μπορεί να λειτουργήσει σε έναν πραγματικό πληθυσμό.
- Στο παιχνίδι μας υπάρχουν δύο διαφορετικοί βιότοποι ένα καφέ δάσος και ένα πράσινο λιβάδι, που ζουν δύο είδη ζώων με σχέση θηρευτή – θηράματος. Οι δύο διαφορετικοί βιότοποι προσομοιώνονται με δύο υφάσματα διαφορετικού χρώματος μια καφέ γούνα (καφέ δάσος ) και ένα πράσινο ύφασμα (πράσινο λιβάδι).
- Οι στρογγυλοί είναι μικρά άκακα φυτοφάγα ζώα που μπορούν να βρίσκουν εύκολα τροφή σε ένα καφέ δάσος ή σε ένα πράσινο λιβάδι. Ο μόνος εχθρός τους είναι οι κυνηγοί (αρπακτικά πουλιά) τα οποία τα τρώνε. Οι στρογγυλοί στο παιχνίδι μας αποτελούνται από φακές τριών διαφορετικών χρωμάτων (καφέ, πράσινο και μπεζ). Το χρώμα είναι το βασικό χαρακτηριστικό με το οποίο αναγνωρίζονται από τους κυνηγούς. Τα χρώματα είναι κληρονομούμενοι χαρακτήρες και κάθε νέος στρογγυλός που «γεννιέται» φέρει το χρώμα του γονιού του. Σε κάθε γενιά τα στρογγυλοί
γεννούν από δύο μικρά.
- Οι κυνηγοί, δηλαδή τα αρπακτικά πουλιά, είστε εσείς οι μαθητές, Η ποικιλία στους κυνηγούς είναι οι διαφορετικοί τρόποι σύλληψης της λείας (πχ διαφορετικά ράμφη) και συμβολίζεται με τρία διαφορετικά «εργαλεία» που διαθέτετε για να τα αρπάζετε δηλαδή με κουτάλια, πιρούνια και οδοντογλυφίδες. Αποτελούν επίσης κληρονομούμενο χαρακτηριστικό και κάθε νέος κυνηγός κληρονομεί τον γονιό του. Σε κάθε γενιά οι κυνηγοί γεννούν από δύο μικρά.
Προετοιμασία
Το παιχνίδι παίζεται στο κέντρο της τάξης με τραβηγμένες τις κουρτίνες ώστε για να μην υπάρχει έντονος φωτισμός.
Η τάξη χωρίζεται σε δύο ομάδες (10-15 μαθητές ανά ομάδα). Η κάθε ομάδα αποτελεί τους θηρευτές ενός βιοτόπου και συγκεντρώνεται γύρω από το ύφασμα - βιότοπο. Ο κάθε μαθητής/τρια εφοδιάζεται με ένα από τα τρία «εργαλεία» για να αρπάζει την τροφή του δηλαδή ένα πιρούνι, ή ένα κουτάλι ή μια οδοντογλυφίδα. Έχει επίσης και ένα πλαστικό ποτήρι που βάζει όσους στρογγυλούς κατορθώνει να «φάει», και αποτελεί το «στομάχι» του. Η κάθε ομάδα μοιράζεται, κατά το δυνατόν, τον ίδιο αριθμό πιρουνιών, κουταλιών και οδοντογλυφίδων.
Ο καθηγητής/τρια μαζί με 2-3 μαθητές αποτελούν τους Επόπτες και αναλαμβάνουν την εποπτεία του παιχνιδιού (επιβλέπουν την τήρηση των κανόνων, τοποθετούν στρογγυλοί στους βιοτόπους, καταγράφουν τα αποτελέσματα κα.).
Τι θα κάνουμε
Οι επόπτες τοποθετούν ίδιο αριθμό από στρογγυλούς και των τριών χρωμάτων στον κάθε βιότοπο και καταγράφουν στους πίνακες (Φύλλο Εργασίας) τους αρχικούς αριθμούς των στρογγυλών και των κυνηγών σε κάθε βιότοπο.
Ο κάθε μαθητής-κυνηγός κράτα με το δεξί (ή αριστερό) του χέρι το εργαλείο του και με το άλλο το ποτήρι.
Μόλις ο επόπτης δώσει το σύνθημα της έναρξης (σφύριγμα ή παράγγελμα) , οι μαθητές-κυνηγοί στον βιότοπό σας για να φάτε δηλαδή με το «εργαλείο» σας προσπαθείτε να πιάσετε και να βάλετε στο ποτήρι σας όσους περισσότερους στρογγυλούς μπορείτε.
ΠΡΟΣΟΧΗ : Βασικός κανόνας του παιχνιδιού είναι η σύλληψη της τροφής μόνο με το «εργαλείο» μας . Δεν πιάνουμε ποτέ τους στρογγυλούς με το χέρι, ούτε χρησιμοποιούμε το ποτήρι για να βοηθήσουμε την σύλληψη. Επίσης δεν μιλάμε, δεν χρονοτριβούμε και δεν βοηθάμε τους άλλους.
Μόλις ο επόπτης δώσει το σύνθημα της λήξης σταματάτε αμέσως. Μετρήστε πόσους στρογγυλούς έχετε φάει και μπείτε σε αύξουσα σειρά με τους συμμαθητές σας που έφαγαν από τον ίδιο βιότοπο. Οι μισοί από εσάς (όσοι έχουν φάει τους περισσότερους στρογγυλούς) θα ζήσουν και θα αναπαραχθούν ο επόπτης καθορίζει ποιοι επιβιώνουν και ποιοι πεθαίνουν. Όσοι πεθαίνουν θα «ξαναγεννηθούν» ως απόγονοι των επιζώντων και θα έχουν το ίδιο εργαλείο με τους γονείς τους.
Οι επόπτες καταγράφουν στους πίνακες τον αριθμό των επιζώντων στρογγυλών από κάθε χρώμα. Αντίστοιχα σημειώνουν για τους κυνηγούς. Στη συνέχεια φροντίζουν να αναπαραχθούν οι στρογγυλοί και οι κυνηγοί. Στην θέση κάθε στρογγυλού που επιβίωσε τοποθετούν 2 στρογγυλούς επιπλέον, ίδιου χρώματος. Επίσης στη θέση κάθε κυνηγού που επιβίωσε τοποθετούν 2 κυνηγούς με το ίδιο εργαλείο. Έτσι έχουμε τους πληθυσμούς της 2ης γενιάς.
Τρέχουμε την προσομοίωση ακόμα 2 φορές (2η και 3η γενιά) . Κάθε φορά σημειώνουμε τους αριθμούς των επιζώντων στρογγυλών και κυνηγών και τους καταγράφουμε στους αντίστοιχους πίνακες. Η κάθε ομάδα συγκεντρώνεται και υπολογίζει την % αναλογία των στρογγυλών διαφορετικών χρωμάτων που επιβίωσαν καθώς και των διαφορετικών κυνηγών.
Οι δύο ομάδες παρουσιάζουν τα αποτελέσματά τους στους υπόλοιπους στον πίνακα ή σε Η/Υ. Όλη η τάξη, με την βοήθεια του καθηγητή/τριας συμπληρώνει το Φύλλο εργασίας που ακολουθεί.
Φύλλο Εργασίας :
Σημείωση : Το Φύλλο Εργασίας έχει τροποποιηθεί κατάλληλα έτσι ώστε η δραστηριότητα να μπορεί να εφαρμοστεί στο Γυμνάσιο.
Πηγή : ΕΚΦΕ Πειραιά Νίκαιας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου